Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym to szczególny etap w rozwoju człowieka. Zachodzą bowiem w tym okresie zmiany zarówno w strukturze psychicznej, jak fizycznej dziecka, które mają znaczenie w dalszym okresie życia.

Rozwojowi podlegają poszczególne sfery takie jak motoryka, percepcja, myślenie, mowa, emocje, kontakty społeczne. Nauczyciel organizujący proces wychowawczy ma na uwadze oddziaływanie na każdą ze sfer, pamiętając, iż ostatecznym celem jest wszechstronny rozwój dziecka. W procesie rozwoju człowieka psychologia ustala poszczególne etapy, między innymi wiek przedszkolny. Powodem tego jest fakt zachodzenia w danym etapie pewnych typowych i charakterystycznych zmian, które dotyczą:

- sposobu ujmowania i przeżywania zjawisk w otaczającej rzeczywistości,
- sposobu nawiązywania kontaktów z innymi.

Są to tzw. właściwości wieku. Oczywiście przyjęcie pewnych granic nie oznacza, że są one ścisłe i percepcyjne. Tempo i rytm rozwoju w przypadku poszczególnych dzieci może być różny i może mniej lub bardziej odbiegać od przeciętnego tempa rozwoju dla danego wieku.

Pomimo dużych niekiedy różnic indywidualnych między poszczególnymi dziećmi w tym samym wieku, rozwój ich przebiega podobnie. W związku z tym z całości rozwoju wyodrębnia się dłuższe lub krótsze okresy różniące się od pozostałych swoją specyfiką .

W okresie przedszkolnym wyodrębnia się kolejne fazy:

1 fazę wczesną- 3-4 lata
2 fazę średnią – 4-5,5 roku
3 fazę późną- 5,5- 7 lat.

Fazy okresu przedszkolnego dają się łatwo porównać przez zestawienie ze sobą dzieci z różnych grup przedszkolnych.

NAJBARDZIEJ CHARAKTERYSTYCZNE CECHY DZIECKA W POSZCZEGÓLNYCH FAZACH OKRESU PRZEDSZKOLNEGO

Faza wczesna – dzieci 3-4 letnie

- duża chwiejność emocjonalna \ skłonność do przechodzenia z jednego nastroju w drugi,
- łatwość męczenia się tak fizycznego jak i psychicznego,
- mała zaradność i brak samodzielności,
- nie w pełni opanowany system gramatyczny języka,
- sytuacyjność mowy dziecka \ mowa ściśle związana z aktualnymi przeżyciami i obserwacjami,
- uwaga dziecka łatwo ulega rozproszeniu, nie potrafi dłużej skupić się,
- dziecko jest egocentryczne \ z trudem rezygnuje z własnych planów i dążeń, patrzy na świat z punktu widzenia własnych celów.

Ze względu na tę ostatnią cechę tej fazy często nazywa się ją „pierwszym okresem przekory dziecka”

Faza średnia – 4-5,5 roku życia – inaczej zwana „wiekiem pytań”

- niezrównoważenie emocjonalne i impulsywność dziecka \ konflikty z rówieśnikami,
- rozszerza się skala uczuć społecznych \ sympatie i antypatie, zazdrość, chęć opiekowania się

innymi,

- przejawiają się odczucia natury estetycznej \ malowanie, muzykowanie,
- znacznie zmienia się treść i czas trwania zabaw,
- dziecko zadręcza całe otoczenie pytaniami, które są wyrazem ciekawości i coraz lepszego rozwoju myślenia i odbierania wrażeń z otoczenia,
- dorośli u dziecka cieszą się dużym autorytetem \ chęć przypodobania się im, nawiązywania bliskich więzi,
- dziecko chętnie nawiązuje bliskie kontakty z rówieśnikami i innymi dziećmi.

Faza późna wieku przedszkolnego- 5,5- 7 lat

- pojawiają się zupełnie nowe zachowania, wcześniej nie spotykane, dziecko 6-letnie potrafi dążyć do zdobycia określonej wiedzy \ świadomie uczyć się,
- większa zdolność skupienia uwagi,
- łatwiej podporządkowuje się dorosłym,
- jest zdolne do wykonywania prostych zadań,
- potrafi działać świadomie i planowo \ cel, sposób jego osiągnięcia i realizacja,
- pojawia się uspołecznienie dzieci, kontakty z innymi dziećmi cechuje życzliwość, mniejsza konfliktowość oraz liczenie się ze zdaniem innych.

Tak więc rozwój dziecka od 3 do 7 lat polegający na kierunkowych zmianach w obrębie różnych funkcji tak fizycznych jak i psychicznych zmierza do pewnego następnego etapu, który określany jest przez psychologów mianem „Dojrzałość szkolna”.